Napoje izotoniczne i energetyczne

W dzisiejszym świecie mamy dostęp do wielu produktów, które są świetnie reklamowane. Warto jednak wiedzieć jakie są korzyści oraz konsekwencje z ich spożywania. W tym artykule poznasz działanie napojów energetycznych oraz izotonicznych. Dowiesz się także czy są one zdrowe dla dzieci.


Napój energetyczny zawiera w sobie dużo cukrów prostych. Co to oznacza? Oznacza to, że daje nam to energię od razu po spożyciu(cukry proste są szybko wchłaniane). Niech nas to jednak nie zmyli. Energia, którą dostaliśmy jest nam szybko "odbierana". Dzieje się tak dlatego, że nasz organizm produkuje wtedy dużą ilość insuliny, aby zbić wysoki poziom cukru we krwi. Wtedy następuje szybki spadek cukru we krwi, co powoduje, że czujemy się zmęczeni czy ospali. Wniosek jest z tego taki, że pijąc napoje energetyczne(Tiger, Red Bull, Black itd.) przed wysiłkiem musimy pamiętać, że doda nam to energii na chwilę, ale po ok.15 minutach będziemy jej mieli jeszcze mniej, niż gdybyśmy tego energetyka nie wypili.

Jeśli natomiast nie podejmujemy w tym czasie żadnego wysiłku fizycznego, nadmiar glikogenu we krwi - jeśli wątroba jest już jego pełna - po prostu przemieni się w tkankę tłuszczową pod skórą.

Jak się mają takie napoje dla dzieci? Jedna puszka napoju energetycznego może zawierać więcej kofeiny niż trzy filiżanki kawy. Picie go przez dzieci może powodować kłopoty z krążeniem i choroby serca.
Wniosek z tego taki, że zwykle napojów energetycznych po prostu pić się nie opłaca. Niezależnie czy piją go dzieci czy też dorośli.

Przejdźmy zatem do izotoników(powerade, gatorade, isostar itd).

Organizm podczas wysiłku traci zarówno dużo wody jak i wiele elektrolitów(magnez, sód, potas). Ich brak może prowadzić do skurczów mięśni oraz zmęczenia. Sód wspomaga także efektywniejsze wchłonięcie wody.  Napój izotoniczny to napój, którego stężenie(osmolalność) jest takie same jak stężenie płynów ustrojowych organizmu. Właśnie dzięki temu tak szybko i skutecznie nawadniają organizm. Izotoniki chronią przed pojawieniem się wyżej wymienionych skurczów mięśniowych, przed powstawaniem mikrouszkodzeń i skracają czas regeneracji po-treningowej. Utrata już 5% wody z naszego ciała odpowiada obniżeniu jego wydolności nawet o 30%. Czytałem wiele artykułów co do nawadniania i spotkałem się m.in. z taką opinią, że izotoniki należy pić przed treningiem(dla zapewnienia rezerw), poczas treningu i po. Będąc po takich przedmiotach na krakowskim AWF jak Fizjologia czy Fizjologia Sportu przychylam się do następującej teorii: Dzień przed - woda, w trakcie - izotonik, a po treningu może to być sok owocowy. Dlaczego? Już tłumaczę. Oprócz izotoników mamy dwie inne grupy płynów. Napoje hipotoniczne(np.woda) to takie, których stężenie jest mniejsze od tego w organizmie. Płyn jest szybko wchłaniany, ale nie uzupełnia energii. Natomiast przykładem napojów hipertonicznych(stężenie większe niż w płynach ustrojowych) są soki. W nich, z kolei, ilość składników mineralnych i węglowodanów jest większa od tej we krwi. Dlatego też soki nie są wskazane jako środek nawadniający, za to mogą szybko uzupełnić niedobory energii w postaci węglowodanów. Napoje izotoniczne są produktem, który podczas wysiłku zarówno w idealny sposób nawadnia organizm, jak i dostarcza w odpowiedniej ilości węglowodany, aby uzupełniać na bieżąco energię. Podczas ćwiczeń w organizmie ubywa wody, ciało się przegrzewa, a zapasy węglowodanów maleją. Dlatego odczuwamy zmęczenie. Picie napojów izotonicznych może to uczucie opóźnić poprzez dostarczenie łatwo dostępnej energii z węglowodanów i uzupełnienie ubytków wody. Są jednak różne teorie i niektóre z nich mówią, że podczas wysiłku trwającego mniej niż 60 minut wystarczy nawadnianie wodą. W faktach i mitach, które znajdziecie w dalszej części artykułu, Dr Bob Murray mówi:

"Badania wykazują, że napoje izotoniczne polepszają wydajność przy ćwiczeniach wymagających długotrwałego wysiłku jak również przy krótkotrwałym wysiłku lub też sportach wymagających wysiłku nieregularnego takich jak rugby, koszykówka, piłka nożna, tenis czy hokej. "

Wątpliwości co do izotoników:

Naukowcy z North Carolina Research Campus w amerykańskim Kannapolis postanowili sprawdzić, czy spożywanie izotoników przynosi sportowcom większe korzyści niż owocowa przekąska w postaci banana. Badanie przeprowadzili na grupie trenujących rowerzystów: podczas treningu część z nich spożywała co 15 minut owoc, reszta przyjmowała napój izotoniczny.
- Nie tylko odkryliśmy, że nie było żadnej wyraźnej różnicy w działaniu bananów i napojów izotonicznych, lecz okazało się nawet, że zjedzenie owoców przynosi większe korzyści - wyjaśnił autor badań dr David Nieman.
Banany dostarczyły rowerzystom większej ilości składników, np. antyoksydantów, których nie zawierają napoje izotoniczne. Owoce są też źródłem potasu, witaminy B6 i błonnika. Ponadto cukry dostarczane organizmowi przez banany są zdrowsze od tych, które znajdują się w izotonikach.
- Myślę, że jest wielu sportowców, którzy niechętnie sięgają po takie napoje, będące w rzeczywistości smakową mieszanką cukrów i wody. Wyniki badań pokazują, że istnieją inne, zdrowsze i równie skuteczne alternatywy dla sportowców - podsumował dr Nieman.

Definicja napoju izotonicznego w Unii Europejskiej

28 lutego 2001 r. Europejska Komisja ds. Zdrowia i Ochrony Konsumentów na podstawie wyników badań naukowych uchwaliła dokument precyzujący jakie produkty na rynku europejskim mogą być uznane za izotoniczne.
-Kaloryczność napoju powinna zawierać się w przedziale 80kcal/1000ml do 350 kcal/1000ml
-Przynajmniej 75% energii powinno być dostarczone z cukrów z wysokim indeksem glikemicznym
-Powinny zawierać przynajmniej 460mg/l do 1150mg/l sodu
-Osmolalność napoju powinna się zawierać w przedziale 270 – 330 mOsm/kg (300 mOsm/kg +/- 10%)

Czy izotoniki są dla dzieci?

W tej kwestii chciałem zasięgnąć opinii bezpośrednio od fachowca. Na maila odpisał mi fizjolog - dr Łukasz Tota - z krakowskiego AWFu:

"Płyny izotoniczne nie są zabronione dla dzieci (mlodzieży) trenującej. Działanie płynów izotonicznych na organizm dzieci jest takie samo jak na osoby dorosłe - przede wszystkim zapobiegają zaburzeniom wewnętrznej homeostazy."

Drugie źródło, z którego korzystałem w tej kwestii to strona American Academy of Pedriatrics, gdzie wypowiada się dr Benjamin:

"Napoje izotoniczne mogą być pomocne dla młodych sportowców biorących udział w długotrwałych, energicznych ćwiczeniach fizycznych, ale w większości przypadków nie są potrzebne na boisku.
Dla większości dzieci zaangażowanych w zwykłą aktywność fizyczną, czysta woda jest najlepsza."

Mówi on też jeszcze, że izotoniki mogą wpływać na problemy z otyłością czy tworzeniem się próchnicy nazębnej z czym ja osobiście się do końca nie zgadzam, ponieważ tych węglowodanów nie jest w izotonikach aż tak dużo. Myślę, że większym problemem byłoby objadanie się batonami niż picie izotoników przez dzieci podczas treningu. Inna kwestia to chemia, która znajduje się w izotonikach. Jest na to jednak lekarstwo. Można samemu zrobić naturalny izotonik. Jak? Kliknij, aby obejrzeć filmik -> Stwórz swój własny napój izotoniczny

Podsumowując, dzieciom w czasie treningu napoje nie szkodzą, ale nie są one konieczne.

Na koniec zapraszam do przejrzenia faktów i mitów na temat izotoników przez Dra Boba Murray'a, FACSM, dyrektora Gatorade Sports Science Institute 

http://www.sfd.pl/Napoje_izotoniczne%3A_fakty_i_mity-t321084.html
------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Artykuły, z których korzystałem i które polecam:

http://www.aap.org/en-us/about-the-aap/aap-press-room/pages/Kids-Should-Not-Consume-Energy-Drinks,-and-Rarely-Need-Sports-Drinks,-Says-AAP.aspx?nfstatus=401&nftoken=00000000-0000-0000-0000-000000000000&nfstatusdescription=ERROR%3a+No+local+token

http://www.coreperformance.com/daily/nutrition/q-a-how-to-hydrate-during-an-intense-training-session.html

http://www.doz.pl/czytelnia/a2187-Napoje_izotoniczne_8211_czym_sa_i_kiedy_je_stosowac

http://bieganie.mauser.com.pl/2011/08/03/napoje-izotoniczne-test-4move-gatorade-isoplus-isostar-oshee-powerade/

http://fitness.sport.pl/fitness/1,107701,11100482,Czy_podczas_treningu_pic_napoje_izotoniczne_.html

http://www.rp.pl/artykul/667287.html

http://www.sfd.pl/napoje_izotoniczne_opis_-t242488.html

http://www.sfd.pl/Napoje_izotoniczne%3A_fakty_i_mity-t321084.html

http://infografika.wp.pl/title,Nie-dopuszczaj-do-odwodnienia-organizmu,wid,14933689,wiadomosc.html?ticaid=111ceb

http://odkrywcy.pl/kat,111396,title,Napoje-izotoniczne-czy-rzeczywiscie-dzialaja,wid,14836270,wiadomosc.html?smg4sticaid=611cea

http://www.dzienniklodzki.pl/artykul/401509,napoje-energetyczne-nie-dla-dzieci,id,t.html?cookie=1