POZYTYWNE PODEJŚCIE TRENERA
Trenerzy w swojej pracy są
wystawieni na wielką próbę. Z jednej strony po zwycięstwach uwielbiają ich
kibice, zawodnicy, zarząd czy też media. Jednak po kilku niepowodzeniach można
szybko stracić pracę, a czasami nawet spotkać się nieuprzejmościami od kibiców.
Pozytywne podejście trenera
potrzebne do tego, aby skupiać się na swoich podopiecznych, dogłębnie ich
poznać i budować z nimi wspaniałe relacje. To wszystko prowadzi do tego, że
zaspokojenie potrzeb (emocjonalnych i społecznych) jednostek tworzących całość
sprawia, że skuteczność tejże całości rośnie.
Na pewno nie służy temu
rozkazujący, autorytarny styl kierowania zespołem czy też poniżanie zawodników,
co jest właściwie odwrotnością pozytywnego podejścia. Pozytywnym trenerom
bowiem zależy bardzo na tym, aby członków swojej drużyny zrozumieć, wspierać i
tak jak napisano wyżej – dążyć do zaspokojenia ich potrzeb. To co służy
ostatecznemu sukcesowi krąży nie tylko wokół orbity sportowej.
Dobrze wpływa na zawodników,
kiedy trenerzy dążą do zrozumienia ich. Wielką korzyścią tych pierwszych jest
sytuacja, w której ich opiekun dba o takie aspekty jak: samodyscyplina,
odpowiedzialność, zaufanie do samego siebie, relacje międzyludzkie.[1]
Dbanie o relacje z
zawodnikami poprzez odpowiednią komunikację pozwala im odczuwać akceptację,
ważność oraz bezpieczeństwo. Właśnie dlatego odradzany jest tutaj styl
rozkazujący, gdzie ważne są zwycięstwa, a dopiero potem zawodnicy.
Według Brown’a pozytywny
trener troszczy się również o aspekty psychologiczne swoich zawodników, które
decydują o dojściu do wybitnych osiągnięć w sporcie. Są nimi:
1.
Nieodparta chęć podejmowania aktywności sportowej
2.
Pasja
3.
Stabilność emocjonalna
4.
Mentalna wytrzymałość
5.
Pozytywne nastawienie
6.
Realizm
7.
Koncentracja
8.
Gotowość do wysiłku i ciężkiej pracy
9.
Wytrwałość
10. Zamiłowanie do realizacji
Z kolei według Balague
istnieje 5 charakterystyk, które sprzyjają osiąganiu doskonałości w sporcie:
1)
Wysoki poziom samoświadomości
2)
Motywacja do osiągnięć
3)
Pewność siebie
4)
Łatwość przystosowania się
5)
Dyscyplina[2]
Nakamura w książce pt.”The
power of positive coaching”[3]
pisze o tym, że klucz do sukcesu leży w zaspokajaniu potrzeb podopiecznych i
aby tego dokonać należy umiejętnie wyrażać swoje myśli i uczucia, a do tego
dobrze słuchać co mają oni do powiedzenia.
Aspektowi, któremu warto
poświęcić uwagę mówiąc o pozytywnym oddziaływaniu trenera na zawodników jest
obranie odpowiedniej filozofii trenowania. Ważne jest, aby znać kierunek, do
którego się zmierza, dlatego wpierw należy ustalić cel i styl pracy, a także
zasady i reguły, którymi trzeba się kierować. Martens mówi, że według niego
najefektywniejszym stylem prowadzenia zespołu jest styl kooperacyjny.[4]
Warto również podglądać i
uczyć się od wielu wybitnych trenerów, ale żadnego z nich nie kopiować. Należy
wypracować swoją własną filozofię. Trener musi być przede wszystkim sobą,
ponieważ zawodnicy szybko wychwytują udawane zachowania, co może mieć negatywne
przełożenie na drużynę. Według Strauba[5]są
jednak aspekty, na które warto zwrócić uwagę kreując swoją filozofię:
1)
Rola sportu w wychowaniu
2)
Cele uprawiania sportu
3)
Ważność zwycięstw i porażek
4)
Dyscyplina i organizacja pracy
Niezwykle istotną cechą
pozytywnego trenera jest z pewnością nieustanna chęć rozwoju. Źródeł może być
mnóstwo, np. kursokonferencje, kursy, szkolenia, książki, magazyny, czasopisma,
obserwacja meczów i treningów wielkich trenerów, a w dzisiejszych czasach
ogromną kopalnią wiedzy jest Internet.
Pozytywne trenowanie to
również współpraca na linii trener – podopieczni. Z tego względu bardzo
przydatnym narzędziem wydają się być cykliczne zebrania całego zespołu, na
których omawiane są wszystkie ważne sprawy, które mają wpływ na życie drużyny.
Tematami mogą być cele indywidualne czy też zespołowe, ustalanie planów,
rozwiązywanie problemów różnej natury, motywacja. „Forum drużyny”, bo tak jest
to określane przez Strauba[6]
przeprowadzane jest na zasadach respektu i kooperacji, tak aby każda osoba z
teamu mogła się wypowiedzieć i polemizować z drużynowymi kolegami lub
trenerami. Spotkania te, to miejsce, gdzie podejmowane są wspólnie ważne
decyzje i plan działania jak należy dany problem rozwiązać, jak należy od tej
pory postępować, co należy zmienić itd. Rola trenera jest tu o tyle ważna, że
musi on zadbać o dobrą organizację takich spotkań. Nie znaczy to natomiast, że
zawsze on je prowadzi. Warto, oddawać liderowanie poszczególnym członkom
zespołu, zmieniając ich co spotkanie. Ciekawym rozwiązaniem może być również
sporządzenie listy, na której każdy zawodnik wypisuje sprawy, na których mu zależy,
aby zostały poruszone na następnym zebraniu. W oparciu o te informacje, liderzy
kolejnego spotkania wraz z trenerem opracowują jego program. Początkowo
zawodnicy mogą podchodzić do całego tematu dosyć sceptycznie, ale z czasem z
pewnością docenią rolę zebrań i zauważą jak wielkie znaczenie mają w całym
procesie treningowym.
Rzeczą naturalną jest, że
między ludźmi w sporcie mogą występować konflikty (czy to między zawodnikami,
czy na linii zawodnik – trener). Powodem może być chociażby napięcie wywołane
intensywnością walk o określoną pozycję.
Trener musi dostrzegać w
konfliktach szansę na rozwój. Powinien wyciągnąć wnioski i na ich podstawie
zapobiegać przyszłym negatywnym zjawiskom o podobnym zabarwieniu, a już na
pewno na ich podstawie nauczyć się lepiej nimi zarządzać i kierować. Wszystkie
nierozwiązane sytuacje w drużynie mogą wpływać bardzo niekorzystnie na jej
prawidłowe funkcjonowanie. Powody konfliktów mogą przejawiać się na różnym tle
jak na przykład: zainteresowań, poglądów, osobowości czy różnicy pokoleń. Są
one nieuniknione, jednakże chodzi o minimalizowanie ich oraz odpowiednie
działania w momencie ich pojawienia się.[7]
Beata Mieńkowska[8]
twierdzi, że ludzie popełniają kilka ważnych błędów w przypisywaniu ludzkiego zachowania.
Są to na przykład:
-przecenianie roli
charakteru, a niedocenianie wpływu danej sytuacji
-przypisywanie zasług za
osiągnięcie sukcesu tylko sobie, a za porażki obwinianie różne inne czynniki
-zakładanie, że jeden skutek
ma tylko jedną przyczynę
Wiele osób nie zapatruje się
pozytywnie na rolę konfliktów w zespole. Brytyjscy psychologowie wierzą
natomiast, że konflikt może mieć dobre skutki, pod warunkiem, że zostanie
odpowiednio rozwiązany. [9]
Witold Rutkowski[10]
wymienia 4 cechy, dzięki którym trener zyskuje poważanie u swoich zawodników,
co ma znaczenie przy zapobieganiu konfliktów w drużynie. Jest to:
-pracowitość
-wiedza merytoryczna
-dobra organizacja
-przyjacielskość
Vernacchia, McGuire i Cook ułożyli
9 zasad działania, które pomagają rozwiązać konfliktową sytuację:
1.
Rozmowa trenera z podopiecznymi powinna się odbywać na
neutralnych gruncie, w
neutralnych warunkach.
2.
Sytuacje sporne powinny być rozwiązywane uczciwie, szybko i
bezpośrednio.
3.
Trener najpierw wysłuchuje każdego zainteresowanego sprawą, a
następnie sam zabiera głos.
4.
Problem próbujemy rozwiązać tak długo, aż nikt nie będzie
odczuwał względem niej silnych negatywnych emocji.
5.
Sprawę należy poddać zasadom obowiązującym w drużynie i
omówić jak wpływa to na jej rezultaty.
6.
Rozmawiać o problemie tak długo, aż wynik rozmowy będą mogły
zaakceptować wszystkie osoby
7.
W razie potrzeby powołać komisję(rozjemców), którzy pomogą w
rozwiązaniu sporu.
8.
Zawodników należy uświadamiać, że przy dojrzałym podejściu
konflikt może być korzystny dla rozwoju drużyny i jej członków.
9.
Dobrze jest używać mniej formalnych konwersacji do analizy
efektów przyjętego rozwiązania.[11]
[1]
W.F.Straub 1997, „Siła pozytywnego oddziaływania trenera – praca z zespołem”,
Sport Wyczynowy 1997, nr 3-4/387-388
[2]
M.Siekańska 2013, „Talent sportowy – psychologiczne i środowiskowe
uwarunkowania rozwoju uzdolnionych zawodników”, s.58-59
[3]
W.F.Straub 1997, „Siła pozytywnego oddziaływania trenera – praca z zespołem”,
Sport wyczynowy 1997, nr 3-4, 387-388
[4]
R.Martens 2009, „Jak być skutecznym trenerem”, s.41-44
[5]
W.F.Straub 1997, „Siła pozytywnego oddziaływania trenera – praca z zespołem”,
Sport wyczynowy 1997, nr 3-4, 387-388
[6]
W.F.Straub 1997, „Siła pozytywnego oddziaływania trenera – praca z zespołem”,
Sport wyczynowy 1997, nr 3-4, 387-388
[7]
W.F.Straub 1997, „Siła pozytywnego oddziaływania trenera – praca z zespołem”,
Sport wyczynowy 1997, nr 3-4, 387-388
[8]
B.Mieńkowska 2/2008, „Forum Trenera”
[9]
W.F.Straub 1997, „Siła pozytywnego oddziaływania trenera – praca z zespołem”,
Sport wyczynowy 1997, nr 3-4, 387-388
[10]
W.Rutkowski 2003, „Psychiczne i społeczne przyczyny konfliktu pomiędzy trenerem
a zawodnikiem”, Sport wyczynowy 2003, nr 7-8/463-464
[11]
W.F.Straub 1997, „Siła pozytywnego oddziaływania trenera – praca z zespołem”,
Sport wyczynowy 1997, nr 3-4, 387-388
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz